„Każdy inny – wszyscy ważni”, te słowa doskonale pasują do Międzynarodowego Dnia Tolerancji (16 listopada) oraz Międzynarodowego Dnia Osób z Niepełnosprawnościami (3 grudnia).
W naszej szkole kładziemy bardzo duży nacisk, na to, aby dać równe szanse wszystkim dzieciom, niezależnie od stopnia niepełnosprawności czy pochodzenia. To bardzo ważne, ale ogromnie istotna jest również praca ze wszystkimi dziećmi, której celem jest nauka tolerancji i wzmacnianie empatii. Chcemy wychować – empatycznych, wrażliwych, otwartych na potrzeby drugiego człowieka ludzi. Przygotowane gazetki, prezentecje, karty pracy i scenariusze według których wychowawcy klas I – VIII przeprowadzili lekcje na temat tolerancji były doskonałą okazją do porozmawiania o problemach osób dotkniętych np. niepełnosprawnością.
O edukacji włączającej mówi się coraz częściej i śmielej. To obszar, który jest nie tylko ważny, ale bardzo potrzebny. Do naszych klas dołączają uczniowie, którzy potrzebują naszej szczególnej uwagi za względu na swoje niepełnosprawności, zaburzenia rozwoju, dysfunkcje, będący w kryzysie migracji, uchodźctwa, przewlekle chorzy, ale także Ci, którzy mają szczególne uzdolnienia.
Jaki jest cel edukacji włączającej?
Włączenie to proces, który pomaga pokonywać bariery ograniczające obecność, uczestnictwo i osiągnięcia uczniów. Edukacja włączająca to systemowe, wielowymiarowe i wielokierunkowe podejście do edukacji nastawione na dostosowanie wymagań edukacyjnych, warunków nauki i organizacji kształcenia do potrzeb i możliwości każdego ucznia, jako pełnoprawnego uczestnika procesu kształcenia.
Celem nowego modelu edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) – w tym z niepełnosprawnościami – jest wypracowanie i wprowadzenie w obrębie praktyki szkolnej zasad tworzenia warunków sprzyjających przygotowaniu tych uczniów do samodzielności w dorosłym życiu oraz rzeczywistemu włączaniu ich w życie społeczne.
Zasady te oparte są na solidarności społecznej oraz na założeniach przyjętych w ratyfikowanych przez Polskę dokumentach promujących politykę rozwijania społeczeństwa włączającego – w szczególności w Konwencji o Prawach Dziecka oraz Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych.
Nie zapominajmy, że bardzo ważną rolę w procesie edukacji włączającej odgrywają pełnosprawni uczniowie, którym musimy zapewnić jak najlepsze warunki do rozwoju, ale także pomóc odnaleźć się w tych nowych i wcale nie łatwych warunkach.
- Naszym zadaniem – nauczycieli i rodziców jest przygotowanie tych uczniów na spotkanie i współdziałanie z rówieśnikami, którzy wymagają większej atencji, pomocy, zainteresowania, uwagi i uważności.
- Nie wszystkie dzieci są na to gotowe i potrafią od razu odnaleźć się w tej sytuacji, przecież są tylko dziećmi i mają do tego prawo.
- Niektóre z nich mają obawy przed nowym wyzwaniem, nie są pewne swoich kompetencji i tego, czy sobie poradzą, a inne bez problemu odnajdą się w nowej sytuacji.
- Bądźmy uważnymi obserwatorami tego procesu i w razie potrzeby reagujmy, nie oceniajmy, nie krytykujmy, bądźmy dla nich wsparciem.
Jak zatem rozmawiać z dziećmi i uczniami o zróżnicowanych potrzebach ich kolegów?
- Zawsze mówmy prawdę, dostosowując narzędzia przekazu do wieku i możliwości poznawczych uczniów.
- Niepełnosprawność traktujemy zawsze jako normalność.
- Formułujmy ogólne komunikaty, nikogo nie naznaczając, nie piętnując i nie wykluczając.
- Nie wymagajmy od uczniów poświęceń, a raczej współtworzenia bezpiecznego, przyjaznego miejsca opartego na współpracy, empatii, wzajemnej pomocy,
- Nie mówmy o problemach, nie straszmy, a raczej definiujmy wyzwania.
- Nie oceniajmy ich wątpliwości czy obaw.
- Kluczem do zrozumienia i współtworzenia przyjaznej przestrzeni szkolnej jest zawsze EDUKACJA.
- Pamiętajmy jednak, że edukacja włączająca to poszukiwanie różnych form wspierania – adekwatnych do potrzeb – nie zaś wyręczanie.
- Skorzystajmy z narzędzi, materiałów, filmików, czy sprawdzonych opracowań, których w sieci nie brakuje.
- Pokażmy ciekawe broszury, ilustracje czy wizualizacje, które dyskretnie zobrazują problemy, ale też potrzeby ich kolegów. Czasami dzieci chcą dobrze, chcą pomóc, a przez swoją niewiedzę wprawiają w zakłopotanie.
- Sięgnijmy po ciekawe książki i opracowania i polećmy je uczniów.
Pedagog specjalny: mgr Karina Kankowska
